Vatoz Nedir? Vatoz Türlerinin Özellikleri Nelerdir?
Dünyadaki tüm balıklar, iskeletlerinin yapıları bağlamında iki geniş gruba ayrılır:
Vatozlar ve ejderha balıkları, köpek balıkları ile beraber Chondrichthyes sınıfında yer alır. Bu betimleme Yunanca cartilage kıkırdak ve fish balık sözcüklerinin onların iskelet yapılarının bir yansımasıdır. Osteichthyes sınıfını oluşturan kemikli balıklar, şimdi çok geniş bir biçimde gruplandırılmalarıyla onları diğer balıklardan ayırır.
Vatoz balıklarının çoğunluğunun vücut şekilleri, diğer balıklarınkinden çok köklü değişiklikler gösterir. Aynı zamanda, onları yakın akrabaları köpek balıklarından ayırt eden önemli anatomik farklılıklar sergilerler. Onların en belirgin özelliği, göğüs yüzgeçlerinin görünüşünün sıklıkla kanat gibi genişlemiş olmalarıdır. Bu geniş kanatlarıyla su içindeki hareketleri, yarasaların havada uçmalarına benzer. Bu kanatların gücüyle vatozlar, suların yüzeyini düzenli biçimde yararak ilerler ve geniş kanatlarının kendilerine sağladığı güçlü bir şekilde ileriye doğru itme özellikleri, onları dalgaların üstünde epeyce ileri mesafelere taşır.
Kıkırdaklı balıklar olarak betimlenmelerine rağmen, batoids balıklarının iskelet yapıları tamamen kıkırdak benzeri bir maddeden oluşmaz; fakat özellikle daha yaşlı balıklar ile sığ sularda yaşayanların kıkırdakları kemiklerle sağlamlaştırılır. Vatozların büyüklükleri, 10 cm ile 6.7 m arasında geniş bir yelpazede dağılım sergiler. Çok büyük göğüs yüzgeçleri ile gövdelerinin birleşmesi, disk olarak betimlenir. Şekilleri türlere göre değişiklikler gösterir.
Elektrikli Vatozlar
Elektrikli vatozlar ve onların şok verme yetenekleri, elektriğin gücü anlaşılmadan yüzyıllar önce eski dünyada bilinmekteydi. Bu bakımdan onlar balıklara özgü değildir. Onların maksimum elektrik çıktıları, yaklaşık 220 volt, 550 volt elektrik akımı üretebilen elektrikli yılan balığının (Elektrophorus electricus) ürettiği elektrik akımından önemli ölçüde daha azdır.
Elektrikli vatozların elektrik organları, gövdelerinin her bir tarafına yerleştirilmiş çiftli yapılardır. Jel gibi elektrik ileten bir maddeyle paketlenmiş katmanlardan oluşur. Bu katmanlardan yaklaşık 1000 taneye kadar yatay katman olarak düzenlenmiştir. Vatozların gövdelerinin alt kısımları, negatif elektrik yükü taşır fakat üst yüzeyi pozitif elektrik yükü taşır.
Elektrik Üretmek
Vatozların beyinlerinin içine elektrikli lop denilen elektrikli organlardan çıkan elektriği kontrol eden bir kısım vardır. Pille olduğu gibi, şayet elektriksel çıktı, ısrarla kullanılırsa, elektrikli organlardan gelen voltaj emilir.
Görünüşe göre, herhangi bir tehdide karşı kendisine saldırıda bulunan saldırganı etkisiz duruma düşüren bir savunma sistemine sahiptirler ve anında tepki vererek doğrudan saldırının geldiği kaynağa yönelttiği elektriksel şok üretirler. Vatozlar, ürettikleri elektriksel akımı kendi vücutlarında geçecek şekilde yönlendirmekten kaçınırlar çünkü gövdeleri elektrik akımını iletmez. Elektrik akımı, onunla karşılaşacak diğer yaratıklara çarpacağı yere giderken deniz suyu aracılığı ile iletilir.
Onların elektrik üretme becerileri, sadece savunma amacıyla elektrik akımı üretmez. Vatozlar, bu yeteneklerini yiyecek elde etmede etkin bir yol olarak kullanırlar. Elektrik akımı üretme güçleri, tuzak kurarak avlanmada çok etkilidir. Kumların arasına gizlenerek avlarının kendi menzillerinin içine girmesini beklerler. Avları menzile girince, ya saklandıkları yerden kritik bir anda çıkacak ve hiçbir şeyden kuşkulanmadan yaklaşan avlarını elektrik şoku yönelterek onları sersemletip yönlerini şaşırtırlar veya açıkta saldırı tarzını kullanırlar.
