CEOAynı sebeplerle izah edilen çeşitli hadiselerin hepsini birden izah edebilecek umumi fikir. Faraziye de denir.
Fen bilgileri, müşahede ve tedkik ilimleridir. fen olayları, önce his uzuvları ile veya bunları takviye eden aletlerle gözlenir ve olayın sebepleri tahmin olunur. Sonra, bu olay, tecrübe ve tekrar edilerek, bu sebeplerin tesirleri, rolleri tespit edilir. Bir hadisenin sebepi ve oluş tarzı biliniyorsa, buna inanılır. Fakat tecrübe edildiği halde, sebepleri anlaşılamayan hadiseler de vardır. Bunlara sebep olarak birçok fikirler ileri sürülür. Bilim adamlarının, sebepi ispat edilemeyen hadiseler hakkında şahsi kanaatlerini ifade eden bu fikirlerine faraziye veya hipotez denir. Bu fikirler mutlak değildir. Bir hadiseyi, muhtelif kişilerin başka başka tefsir ettikleri de olur.
Bir hipotez, birçok bilim adamı tarafından benimsenip, geniş bir geçerlilik kazanırsa teori adını alır. Teoriler, hipotezlere göre daha güçlü görüşlerdir. Bir teori ne kadar az hipoteze dayanır ve ne kadar çok hadise izah ederse, o derece mükemmeldir. Gerek hipotez, gerekse teoriler fen bilimlerinde bulunabilir. Fakat bunlar ispat edilip "bilimsel kanun" haline gelmedikçe, fen bilimlerine maledilemez. Bir gerçekmiş gibi savunulamaz. Bilim adamları tarafından, her zaman şüpheyle bakılan, tenkit ve yoruma açık görüşlerdir.
Yanlışlığı ispat edilenler, reddedilerek terk edilir veya gözden geçirilerek yenileri kurulur.
Sözlükte "hipotez" ne demek?
1. Varsayım, faraziye.
Hipotez kelimesinin ingilizcesi
n. hypothesis
Köken: Fransızca
Hipotez ne demek? (Ekonomi)
(Hypothesis) Gözlenen olay veya durumlardan çıkartılan, henüz test edilmemiş, fakat doğru olduğu tahmin edilen bir öneri. Hipotez olarak benimsenen bir öneri, daha sonra yeniden olaylara dönülerek ya da salt akıl yürütme yoluyla test edilmeye çalışılır. Eğer gerçekler hipotezi doğruluyorsa, hipotez bilimsel bir bilgi niteliği kazanır, aksi halde değiştirilir ya da tamamen terkedilir. Hipotezin bu şekilde değişebilir nitelikte olması onu "totoloji"den ayıran temel farklılıktır. Hipotez yoluyla kanıtlanan bilgiler ve ilişkiler daha genel modeller içinde toplanarak teoriler elde edilir. Bilimsel araştırma bir hipotezin kurulmasıyla yürütülmelidir. Hipotez araştırmayı sonuca götürecek çok önemli bir yol göstericidir. Hipotezsiz bir çalışma, dağınık ve düzensiz olur. Hipotez kurmak Tümevanmcı Metoda dayanır. Çünkü, olayların gözlenmesi ve izlenmesi ile genel bir sonuca ulaşılmaya çalışılır. Hipotezin test edilmesi ise olaylara ve gerçeklere inilerek yapıldığı için Tümdengelim Metoduna dayanmaktadır. Diğer bir deyişle, burada bütünden parçaya veya genelden özele doğru bir geçiş söz konusudur.
